In een vorig artikel beschreven we de voor- en nadelen van gember. We lieten weten dat gember veel gezondheidsvoordelen kent. De belangrijkste eigenschappen zijn dat gember(wortel) een sterke anti-oxidatieve en ontstekingsremmende werking heeft. Het zit bovendien boordevol vitamines en mineralen en is enorm vezelrijk. Het zuivert het lichaam, voorkomt ophoping van gifstoffen en stimuleert de doorbloeding. Drie van de belangrijkste werkzame stoffen in gember zijn gingerol, shogaol en zingerone. In dit artikel zullen we daar verder op inzoomen.

Eeuwenoude tradities

In de Oosterse (met name Chinese en Indiase) geneeskunst wordt gember met regelmaat voorgeschreven vanwege zijn geneeskrachtige eigenschappen. Het gebruik van gember ter bevordering van de gezondheid is daar zelfs terug te voeren naar de filosoof Confucius (5e/6e eeuw voor Christus). In de Westerse geneeskunst loopt het die vaart nog niet, hoewel gember een van de eerste specerijen was, die de Grieken en Romeinen van Arabische handelaren kochten. De Griekse arts Dioscorides beschreef zelfs al de verwarmende uitwerking op de maag, de bevordering van de spijsvertering en de ontgiftende werking. Toch worden ook hier de positieve eigenschappen van gember(wortel) steeds vaker onderkent. De pittige smaakmaker is steeds vaker niet alleen een toevoeging aan de maaltijd, maar wordt meer en meer gezien als medicijn of als ondersteuning voor een goede gezondheid.

Een specerij met waarde

Gember behoort tot de plantenfamilie Zingiberaceae. Tot deze familie behoren specerijen, die niet alleen vanwege hun aromatische eigenschappen, maar ook vanwege hun therapeutische of geneeskrachtige eigenschappen als zeer waardevol gezien worden. Er zijn bjina 150 soorten binnen deze plantenfamilie. Behalve gember behoren ook kurkuma en kardemom tot de Zingiberaceae. Van gember (Zingiber officinale) wordt de knol of wortel gebruikt als specerij. De plant wordt met de hand geoogst en India is nog altijd een van de grootste producenten. De actieve bestanddelen in verse gember, die zorgen voor de geur, smaak en geneeskrachtige werking zijn onder andere gingerol en shogaol. Een actief bestanddeel, dat niet in verse gember voorkomt, maar wel ontstaat bij het verwarmen ervan, is zingerone. Dit zijn de belangrijkste bestanddelen, die gember zijn waarde geven.

Gingerol en shogaol: prikkelende verbindingen

Twee van de actieve bestanddelen in gember, namelijk gingerol en shogaol, zijn prikkelende verbindingen. Gingerol is verwant aan capsaïcine (chili pepers) en piperine (zwarte peper). Dit zijn de stoffen, die zorgen voor de pittige en hete smaak van de producten. Gingerol is de meest bestudeerde werkzame stof in gember. De stof is een krachtige antioxidant en kan schadelijke vrije radicalen neutraliseren en helpen bij het reduceren van ontstekingen. Shogaols lijken mogelijk een nog sterkere werking te hebben als ontstekingsremmers en zorgen bovendien voor de pijnstillende werking van gember. Daarnaast lijkt shogaol een belangrijke rol te spelen tegen neurologische aandoeningen door de antioxidatieve werking en anti-neuro-inflammatoire effecten. Shogaol ontstaat bij het drogen van gember. Om aan te geven hoe prikkelend gingerol en shogaol zijn, zijn de stoffen vertaald naar een Scoville-eenheid: Gingerol heeft een scherpte van 60.000 SHU en Shogaol heeft zelfs een scherpte van 160.000 SHU! Ter vergelijking: piperine heeft een scherpte van 100.000 SHU.

Van Gingerol naar Zingerone

Wanneer gember verwarmt wordt, verandert de stof gingerol in zingerone, dat verwant is aan vanilline (vanille) en eugenol (kruidnagel). Hierdoor wordt de smaak van gember na verhitting zachter. Zingerone is dus afwezig in verse gember. Het is het minst prikkelende bestanddeel van gember, maar heeft ook een krachtige ontstekingsremmende werking. Het ondersteunt bovendien de werking van de bloedsuikerspiegel, stimuleert de vetverbranding en werkt bevorderlijk voor het maag-darmstelsel. Daarnaast versterkt het het immuunsysteem. Het werkt ook antispasmodisch, wat betekent dat het het samentrekken en de spasmen van maag en darmen vermindert. Gingerol en shogaol hebben deze functie ook en kalmeren het spijsverteringsstelsel.

Bioactieve stoffen

Samen met de hierboven beschreven stoffen, bevat gember ruim 100 bioactieve stoffen, die voor de gezondheidseffecten van gember zorgen. Een bioactieve stof is een stof in voedingsmiddelen of supplementen, waarvoor geen behoefte is vastgesteld, maar die wel een positief of bevorderend effect hebben op de gezondheid. Eigenlijk worden alle stoffen, die een bepaalde biologische activiteit of functie hebben, bioactieve stoffen genoemd. Bij het gebruik van (gember)supplementen verschilt de hoeveelheid bioactieve bestanddelen in de supplementen vaak, waardoor de benodigde hoeveelheid van de supplementen kan verschillen. Het gebruik van verse gember (verhit of onverhit) is daarom zeker aan te raden. 

Op zoek naar iets lekkers met van nature gezonde curcumine en gingerol? Bekijk dan eens onze CURCUM. Een kurkuma-gember extract o.b.v. agave met een ondertoon van Eikenhout en een licht pittige bite! Kruidig, bloemig en fris-zoet. Te gebruiken als siroop.